Cách thoát nạn khi có động đất

Sau trận động đất sáng nay ở ngoài khơi bờ biển Phan Thiết, làm rung nhẹ nhiều tòa nhà ở Vũng Tàu, TP HCM và các tỉnh lân cận sáng nay, nhiều bạn đọc bày tỏ lo ngại về cách giữ an toàn khi động đất xảy ra.

Ông Lê Huy Minh, Phó Viện trưởng phụ trách Viện Vật lý Địa cầu, đưa ra vài lời khuyên sau:

Khi xảy ra động đất lớn, với những rung lắc cảm thấy rõ rệt và đồ đạc nhảy, rơi, nứt tường...

- Nếu đang đi ngoài đường, bạn nên dừng lại, tránh xa các khu nhà cao tầng, đường điện và các công trình có thể sụp đổ.

- Nếu đang ở trong các nhà cao tầng, nên chui ngay xuống gầm bàn (gầm ghế hoặc gầm giường) chắc chắn, để tránh các đồ vật rơi xuống làm bị thương. Không nên tìm cách chạy ra khỏi nhà lúc này vì không kịp (động đất xảy ra chỉ trong vài giây).

- Tuy nhiên, khi động đất mạnh qua đi, bạn nên tìm cách đi ra xa khỏi tòa nhà để tránh dư chấn tiếp tục xảy ra, có nguy cơ làm sập đổ nhà hoặc gây thương tích lớn.

Ông cũng khuyến cáo khi có động đất lớn, người dân nên tuần tự đi theo cầu thang bộ thoát hiểm ra ngoài, không nên xô đẩy chạy ra khỏi các tòa nhà khi có biến, vì việc xô đẩy, giẫm đạp lên nhau vừa làm chậm trễ, vừa gây thương tích, thậm chí thiệt mạng.

"Với những động đất yếu như vừa xảy ra ở Phan Thiết, chỉ gây rung lắc nhẹ, người dân không cần phải đi ra khỏi nhà", ông Minh cho biết.

Và đây là một số lời khuyên của Trung tâm Quản lý tình huống khẩn cấp Mỹ, trong trường hợp có động đất:

Nếu bạn ở trong phòng

- Chui xuống gầm một chiếc bàn vững chắc, chờ cho đến khi mặt đất ngừng rung chuyển. Nếu ở gần bạn không có chiếc bàn nào, hãy dùng tay ôm lấy mặt, đầu và ngồi vào một góc nhà; Tránh xa cửa kính, gương, cửa ra vào và bất cứ vật gì có thể đổ. Nếu đang ở trên giường, hãy ở nguyên tại đó, bảo vệ đầu bằng một chiếc gối.

- Ở trong nhà cho đến khi mặt đất ngừng rung và khi bạn biết chắc rằng ra ngoài là an toàn;

- Không sử dụng thang máy (vì thang máy có thể mất điện, người bị kẹt trong đó, và thang cũng không thể chở nhiều người một lúc).

Nếu bạn ở ngoài trời

- Bạn tuyệt đối không nên chạy vào trong nhà, tránh xa các cột đèn đường hay dây điện và ở nguyên ngoài trời cho đến khi mặt đất ngừng rung. Mối nguy cơ lớn nhất xuất phát từ chính cửa ra vào các tòa nhà và các bức tường bên ngoài. Mặt đất rung chuyển rất hiếm khi là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến tử vong. Phần lớn thương vong do động đất xuất phát từ tường đổ, kính vỡ, các vật rơi xuống đất.

Nếu đang trên xe ôtô

- Ngừng xe ngay lập tức ở vị trí cho phép và ở lại trong xe. Tránh đỗ xe ở dưới hoặc gần các tòa nhà, cây cối, các cây cầu bắc qua đường, đường dây điện. Di chuyển cẩn trọng sau khi mặt đất ngừng rung chuyển. Tránh các con đường, cầu, dốc bị động đất gây hư hại.

Nếu bị mắc kẹt dưới đống đổ nát

- Không bật diêm hay hộp quẹt; Không di chuyển hoặc làm tung bụi lên mù mịt; Che miệng bằng khăn tay hoặc một mảnh vải; Gõ vào một đường ống hoặc mảnh tường để nhân viên cứu hộ có thể xác định vị trí bạn bị mắc kẹt. Hô lớn chỉ là giải pháp cuối cùng.

Nếu đang ở trong siêu thị đông người

- Không nên đổ xô đến lối ra. Tránh xa những kệ hàng chứa các vật dễ rơi.

Nếu đang ở trong sân vận động hoặc rạp hát

- Ngồi lại trong ghế, dùng tay bảo vệ đầu. Đừng nên di chuyển cho đến khi hết chấn động. Nếu thấy mọi thứ đã ổn, rời khỏi đó một cách trật tự.

Năm 2004, chuyên gia cứu hộ Doug Copp (Đội trưởng đội cứu hộ thuộc Tổ chức American Rescue Team International) đã gây xôn xao dư luận vì đưa ra những khuyến cáo đi ngược lại lời khuyên an toàn của của Hội chữ thập đỏ quốc gia Mỹ. Cụ thể, Doug Copp cho rằng:

- Những người ẩn náu xuống gầm bàn khi có động đất rất dễ chết. Ông đưa ra lý thuyết "tam giác của sự sống", theo đó, người ở trong nhà nên nằm xuống bên cạnh các đồ vật như bàn, tràng kỷ, giường..., vì khi tường, trần nhà đổ xuống đè lên các vật này, nó sẽ tạo ra các khoảng trống ở ngay bên cạnh đó, tạo ra tam giác sống mà người ta có thể trú ẩn được.

Lý thuyết "tam giác của sự sống" của Doug Copp: Ông cho rằng người ta sẽ sống sót nếu nằm ở bên cạnh các vật như bàn, tràng kỷ khi có động đất, thay vì chui vào đó, bởi trần nhà sập xuống sẽ tạo ra khoảng trống hình tam giác ở ngay bên cạnh những đồ vật này.

"Lần tới khi bạn xem một toà nhà sụp đổ, trên tivi, hãy đếm 'các tam giác' được hình thành mà bạn thấy. Chúng có ở mọi nơi. Nó có hình dạng chung nhất, bạn sẽ thấy trong các toà nhà bị đổ sập", ông viết.

- Nếu không thể thoát ra ngoài, hãy nằm xuống và cuộn tròn trong tư thế bào thai ngay cạnh một chiếc tràng kỷ hay một ghế lớn. Bạn có thể sống sót trong một khoảng trống nhỏ hơn.

- Nếu bạn đang trên giường trong đêm và một trận động đất xảy ra, đơn giản là lăn khỏi giường, cuộn tròn và nằm cạnh đó. Một khoảng trống an toàn sẽ tồn tại gần giường.

- Tránh xa các ô cửa và rầm cửa.

- Không bao giờ được đi vào cầu thang. Các cầu thang dao động riêng rẽ với các phần chính của toà nhà. Cầu thang và phần còn lại của toà nhà tiếp tục va đập vào nhau cho đến khi cấu trúc cầu thang gãy. Những người đi vào cầu thang trước khi chúng gãy sẽ bị băm nhỏ bởi các mặt cầu thang. Thậm chí nếu toà nhà không sụp đổ, hãy tránh xa cầu thang.

- Đứng ở sâu trong tòa nhà, bạn càng khó chạy thoát. Hãy di chuyển ra phía ngoài.

- Các con mèo, chó và trẻ nhỏ thường cuộn tṛòn một cách tự nhiên trong tư thế bào thai.
Bạn cũng nên như vậy trong một trận động đất. Nó là một bản năng sống sót an toàn tự nhiên.
Bạn có thể sống sót trong một khoảng trống nhỏ hơn.
Hãy đến cạnh một vật, cạnh một cái tràng kỷ, cạnh một vật to lớn đồ sộ mà sẽ bị bẹp nhẹ nhưng để lại một khoảng trống cạnh nó.